Met dank aan de molenaar

Ik heb op deze website een poosje geleden een artikel geplaatst over de poldermolen De Eendracht. Bij alle negatieven die ik had gekocht zaten ook een aantal zwart/wit dia’s. Op één dia de molen en op de andere een onderdeel (vijzel) wat bij zo een molen hoort.

De nog werkende molen heeft meerdere restauraties ondergaan en is tegenwoordig in de weekenden te bezoeken. De huidige molenaar van De Eendracht is Henk Berends, ik heb hem de twee foto’s gestuurd en hij was zeer verrast om deze te zien. In zijn eerste email schreef hij dit belangrijke zinnetje:

Henk Berends:

De foto van de schroef is gemaakt bij de molenmaker in Briltil. Links staat molenmaker Hazenberg of Holman en rechts een werknemer.

Het eerste wat ik deed was via Google zoeken op de termen molenmaker en Briltil. Ik kreeg geen resultaat met de namen Hazenberg of Holman, maar ik kwam wel terecht bij ene molenaar Rosema. Dus verder gezocht met de woorden Rosema en molenmaker en toen kwam ik op de website Zuidhorn in Beeld.

Op deze website ontdekte ik een fotoalbum van de familie Rosema. En tot mijn grote vreugde zag ik het gebouw dat ook op twee foto’s voorkwam uit mijn collectie. Een paar klikken verder leverde de informatie op dat het de margarine en melkfabriek Noordstar in Briltil (Groningen) is. Dus de mensen op de foto’s woonden of werkten aan de overkant van dit gebouw.

Mijn onderzoek kwam in een stroomversnelling. Ik heb gelijk de eigenaar van de website mijn foto gestuurd van de oude man op de planken en de twee dames, met de vraag of zij/hij wat meer kon vertellen over deze foto? Ik kreeg antwoord…

Rolinka:

Beste Geri, ik zou zeggen stel de vraag even op de groep Zuidhorninbeeld op Facebook. Je krijgt vast veel reacties!

En die kreeg ik, maar dat vertel ik in een volgend artikel.

De Noordstar of Lijempf

De stoomzuivelfabriek De Noordstar (bekend van de Zwaluw margarine) is in 1891 te Briltil gebouwd langs het Hoendiep, in 1914 werd de fabriek overgenomen door Lijempf. Leeuwarder IJs en Melk Produkten Fabriek. In Briltil werd margarine en gecondenseerde melk geproduceerd en de fabriek bracht werkgelegenheid voor 80 tot 100 mensen.

De fabriek beschikte over een eigen timmerwerkplaats, smederij en kuiperij. Melkrijders haalden met paard en wagen de volle melkbussen op in een straal van tien tot twaalf kilometer rond de fabriek. Later hadden vrachtwagens een groter bereik; zij kwamen tot in Haren, Waterhuizen en Onnen. De fabriek in Briltil maakte tot 1930 boter en kaas, daarna alleen nog boter en gecondenseerde melk. De melk die binnenkwam werd gepasteuriseerd en afgeroomd. De room ging naar de botermakerij, de rest ging als gecondenseerde melk per schip naar de fabriek in Leeuwarden voor verdere verwerking. Wei en karnemelk gingen vaak weer terug naar de leverancier om te worden gebruikt als veevoer.

Helaas is dit prachtige industriële pand 20 jaar geleden volledig met de grond gelijk gemaakt.

In een volgende artikel: De personen krijgen namen