G. Hiemstra, niet de weerman maar de fotograaf had eigen CDV kaartjes toen hij in Middelburg werkzaam was. Maar was de zaak echt van hem? En wat doet de term Uristotijpie op zijn fotokaartje?
Eén CDV in mijn ‘Zeeuwen en Hollanders’ album trok mijn aandacht, niet zozeer vanwege de onbekende man die op de foto staat, maar door de term Uristotijpie. Het zal een fotoprocedé zijn maar wel een voor mij onbekende.
Gerben Hiemstra (1854-1907) begon zijn fotografie carrière in zijn geboortestad Leeuwarden waar hij waarschijnlijk in dienst was bij een eigenaar van een fotoatelier. Hij verbleef in 1879 kort in Arnhem en vertrok toen naar Middelburg. Daar ging hij samenwerken met J. Korsten in de St. Janstraat. Deze Korsten was getrouwd met een dame uit een bijzondere familie, Willemina Johanna Baart. Het fotoatelier was eigendom van Lucy Baart de zuster van Willemina.
Willemina was de oudste van de vier dochters uit het middenstandgezin in Middelburg. Haar vader die opgroeide op het platteland begon een winkel in manufacturen in de stad en werd een gezien persoon binnen cultuur- en kunstkringen. Hij was o.a. voorzitter van een groepering (V.W.) die zich met allerlei culturele zaken bezighield en was een echte vrijdenker. Zo voedde hij zijn dochters ook op; ze moesten leren op eigen benen te staan, zodat ze niet tegen hun zin in hoefden te trouwen.
Vooral de twee zussen Lucy en Elize waren bijzondere dames. Ze werden in hun omgeving nogal excentriek gevonden en hadden intensief contact met de feministe Mina Kruseman. Elize had de wens om actrice te worden en dat is haar met vallen en opstaan gelukt, tevens heeft ze een zestal boeken geschreven. Ze kwam tragisch aan haar einde. In een brief schreef zij samen met haar man Bastiaan Korteweg dat ze levensmoe waren en verlangden naar het Nirwana, ze dronken samen een glas wijn met daarin het gif cyaankali.
Lucy was degene die het fotoatelier startte en deed daarnaast vertaalwerk en begon met schrijven. Mina Kruseman probeerde Lucy’s Novelle ‘De familie Wollink’ gepubliceerd te krijgen in een tijdschrift. Dat lukte echter niet, later heeft Kruseman het verhaal opgenomen in haar autobiografie ‘Mijn Leven’.
Lucy Baart deed na het overlijden van Korsten in 1880 het fotoatelier over aan Gerben Hiemstra. Gerben trouwde in 1881 met haar oudste zus Willemina.
Uristotijpie
Informatie over dit zogenaamde fotoprocedé heb ik nergens kunnen vinden. Was het misschien een marketing truc van de creatieve zussen? ‘We bedenken een uniek fotoproces en gaan daardoor meer klanten aantrekken’, de enige zaak in Nederland die Uristotijpie toepast! Het kan echter ook een Zeeuwse verbastering zijn van de Aristotypie, een methode die in 1867 op de markt is gebracht door de society of leptography.
Elf jaar later in 1892 scheiden Willemina en Gerben van elkaar. In de papieren van de rechtbank staat dat het om een ‘kwaadwillige verlating’ gaat, hetgeen betekende dat de verlatene een nieuw huwelijk mocht aangaan. Willemina deed dat niet, maar meneer Hiemstra vertrok naar Amsterdam om daar verder zijn beroep uit te oefenen en te trouwen met een andere dame. Omdat hij zijn fotografie atelier gelijk verliet na de scheiding vermoed ik dat het pand nog van Lucy Baart was en hij daar alleen zijn vak mocht uitoefenen.