Ik zat in de jaren ’80 op de Grafische MTS aan de Dongestraat in Amsterdam Zuid. Een oud gebouw met evenzo oude leraren, maar wel stuk voor stuk vakmensen. Ik leerde er handzetten, fotozetten, tekenen, fotografie, typografie en drukwerk maken. Totaal waren het iets van 21 vakken waar ik examen in moest doen om mijn esthetisch technische opleiding af te ronden. En dan hoop je aan de slag te gaan in een vak waar je voor geleerd hebt. Maar ach de jaren 80 was een periode van grote werkloosheid, de meer dan honderd handgeschreven brieven brachten mij geen plek binnen de grafische industrie. Een branche waar tevens grote veranderingen werden doorgevoerd dankzij de opkomst van de computer.

Er restte mij niets anders dan te solliciteren naar vacatures buiten mijn vakgebied. En zo kon ik aan de slag bij de fotozaak CAPI in de Kalverstraat. Een prachtig diep pand met flink wat verdiepingen erboven die slechts in gebruik waren als magazijn en opbergruimten. Ik kwam een team van oudgedienden versterken en ontdekte al vrij snel dat ik op een bijzondere plek stond te werken. Er kwamen allerlei klanten, van beroemde Amsterdammers tot artiesten van het Russisch staatscircus. In het bijzonder herinner ik mij Fabiola die in verschillende outfits door de stad paradeerde. Op een gegeven moment werd ik erop geattendeerd dat Joris Ivens in de zaak was geweest, een bekende filmmaker. Men vertelde mij dat hij de zoon van C.A.P. Ivens was en opeens werd mij duidelijk waar de naam van de fotozaak vandaan kwam. Deze Cornelis Adrianus Peter Ivens werd gewoon Kees genoemd, een stuk makkelijker.

Uiteindelijk heb ik zo een 15 jaar bij Capi-Lux gewerkt, in diverse winkels en in het fotovaklab. Een belangrijke periode in mijn leven waardoor ik de fotografie nooit meer heb losgelaten.

Wilhelm Ivens

Het begon allemaal bij Wilhelm Ivens die vanuit het Duitse Efferen naar Nijmegen kwam. Hij ging in de leer bij Gerard Korfmacher rond 1860, later streefde hij zijn leermeester voorbij en werd één van de bekendste fotografen van Nijmegen.

Extra leuk is mijn vondst in een 19de eeuws fotoalbum die ik via een veiling heb verkregen. Drie Carte de Visites gemaakt door Wilhelm Ivens in zijn atelier aan de Houtstraat nummer 20.

De meeste fotografen plaatsten op de achterkant van zo een Carte de Visite een rijk versierde reclame. Die van Wilhelm waren wit met een goudopdruk. Linksboven het wapen van Nijmegen met de tekst Noviomagum hetgeen herinnert aan het Romeinse verleden van de stad. Het eerste deel van die naam komt van het Latijnse ‘novus’, dat ‘nieuw’ betekent. ‘Magus’ is hoogstwaarschijnlijk van Keltische oorsprong en betekent ‘markt’. ‘Nieuwe markt’ dus. Zijn eigen naam in mooie sierlijke letters en daaronder een Art Deco ornament waarvan we alleen maar kunnen gissen naar de bedoeling daarvan. Het doet mij een beetje denken aan de diafragma lamellen van een camera, maar in de houten camera’s van die tijd gebruikte men koperen plaatjes met een gat erin.

C.A.P. Ivens

Ivens volgde aanvankelijk zijn vader in het beroep van fotograaf. Hij genoot zijn opleiding aan de Königliche Technische Hochschule in Berlijn. Samen met zijn schoonvader George Muskens opende Ivens in 1894 Het Nederlandsch Fototechnische Bureau C.A.P. Ivens en Co, een zaak in fotografiebenodigdheden. In 1920 werd de firmanaam verkort tot CAPI. Dit groeide uit tot de winkelketen CAPI met vestigingen in Nijmegen, Amsterdam, Groningen en Den Haag, die later fuseerde tot CAPI-Lux.

Op de foto hierboven zie je de vele verdiepingen boven de CAPI winkel die toen ik er werkte nagenoeg ongebruikt waren. Volgens mij had je in de jaren ’80 ook woningnood, terwijl er boven veel winkels ongebruikte woonruimte zat. Hetzelfde was het geval bij CAPI in de Scheldestraat waar een volledige woning boven zat.

Joris Ivens

George Henri Anton (Joris) Ivens (Nijmegen, 18 november 1898 – Parijs, 28 juni 1989) was een Nederlands filmregisseur en filmmaker, met name gericht op documentaires. Hij behoort naast Paul Verhoeven, Johan van der Keuken en Bert Haanstra tot de internationaal bekende Nederlandse filmmakers. In eigen land raakte hij onder meer omstreden vanwege zijn film ter ondersteuning van de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging.

Uiteraard ging er in de winkel waar ik werkte het verhaal rond van de ‘communist’ Joris, dat werd toch wel een beetje fout gevonden. Ik heb geloof ik weleens een documentaire over hem gekeken en daarin kwam hij op mij over als een sympathieke man. Wanneer je zijn naam invoert op YouTube, kun je heel leuk werk van hem ontdekken. Zoals de film regen, een simpel onderwerp waar hij toch een hele leuke film over heeft gemaakt.